OKUL ÖNCESİ KURUMA DEVAM EDEN 60-72 AY ÇOCUKLARIN ÇEVRE TUTUMLARI İLE BAKIŞ AÇISI ALMA BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Abstract

INVESTIGATING THE RELATIONSHIP BETWEEN ENVIRONMENTAL ATTITUDE AND PERSPECTIVE TAKING SKILLS OF 60-72 MONTHS OLD CHILDREN IN PRESCHOOLS

This study has been carried out to understand the relationships between the perspective taking abilities and the environmental attitudes of the 60-72 month children. In this study, which was conducted by using the relational survey model, the study group consisted of 151 children whose ages range between 60 to 72 months and attend pre-school education in Denizli, Merkez Efendi and Pamukkale Districts. In the study, Personal Information Form was used to collect information on children in addition to Environmental Awareness and Attitude Form for Preschool Children, and Perspective Taking Test for Children. SPSS Package Program is used to analyze the quantitative data. Non-parametric tests were applied in the analysis of the data evaluated by means of normal distribution criterion. As a result of the study, a very weak, statistically insignificant relationship was found between the attitudes of the 60-72 month old children towards the environment and their ability to get perspective

Keywords: Perspective taking abilities, environmental attitudes, preschool children.

Öz

Bu araştırma, 60-72 ay grubu çocuklarının çevreye yönelik tutumları ile bakış açısı alma becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. İlişkisel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilen çalışmada araştırmanın çalışma grubunu, Denizli İli, Merkez Efendi ve Pamukkale İlçelerinde okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 ay grubu 151 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada çocuklar hakkında bilgi toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, çocukların çevreye yönelik algılarını belirlemek amacıyla Okul Öncesi Çocukları İçin Çevre Farkındalık ve Tutum Ölçeği, çocukların bakış açısı alma becerilerini belirlemek için ise Çocuklar İçin Bakış Açısı Alma Testi kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22 Paket Programı kullanılmıştır. Program aracılığı ile normal dağılım ölçütüne bakılarak değerlendirilen verilerin analizinde non-parametrik testler uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda, 60-72 ay çocukların çevreye yönelik tutumları ile bakış açısı alma becerileri arasında çok zayıf düzeyde, istatistiksel olarak anlamlı olmayan bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Terimler: Bakış açısı alma becerisi, çevresel tutum, okul öncesi dönem çocukları.

KAYNAKLAR

Aslan, D. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının bakış açısı alma becerilerine empati eğitim programının etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Akçay, S., & Pekel, F. O. (2017). Öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Elementary Education Online, 16(3), 1174-1184.

Aldrich, N. J., Tenenbaum, H. R., Brooks, P. J., Harrison, K., & Sines, J. (2011). Perspective taking in children's narratives about jealousy. British Journal of Developmental Psychology, 29(1), 86-109.

Aslan, D., & Köksal Akyol, A. (2016). Çocuklar için bakış açısı alma testi (ÇBT)’nin geliştirilmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 17(3), 207-221.

Buhan, B. (2006). Okul öncesinde görev yapan öğretmenlerin çevre bilinci ve bu okullardaki çevre eğitiminin araştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Buldur, A., & Ömeroğlu, E. (2019). Investigation of the effects of environmental education program supported by multimedia on children's environmental attitudes and awareness. Hacettepe University Journal of Education. Advance online publication. doi: 10.16986/HUJE.2019056335

Büyüktaşkapu-Soydan, S. ve Öztürk-Samur, A. (2017). Validity and reliability study of environmental awareness and attitude scale for preschool children. International Electronıc Journal of Environmental Education, 7(51), 78-97.

Cevher-Kalburan, F. N. (2009). Çocuklar için çevresel tutum ölçeği ile yeni ekolojik paradigma ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması ve çevre eğitim programının etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.

Cheng, J. C. H., & Monroe, M. C. (2012). Connection to nature: Children’s affective attitude toward nature. Environment and Behavior, 44(1), 31-49.

Çabuk, M., & Çabuk, F. U. (2017). “Yeşil Kimya ile Çevreyi Koruyorum” İsimli Projenin Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Çevreye Yönelik Bilgi Düzeyi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 64-74.

Domka, L. (2004). Environmental education at pre-school. International Research in Geographical and Environmental Education, 13(3), 258-263.

Dökmen, Ü. (2006). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem.

Eisenberg, N. (1982). Social development. C.B. Kopp & J.B. Krakow (Eds.). The child development in social context (pp. 1223-281). London: Addison Publishing Company.

Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.

Flogaitis, E., Daskolia, M., & Agelidou, E. (2005). Kindergarten teachers’ conceptions of environmental education. Early Childhood Education Journal, 33(3), 125-136.

Gander, M. J. & Gardiner, H W. (1995). Çocuk ve ergen gelişimi. (Yaz. Haz. Bekir Onur). 2. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.

Gauvain, M. and Munroe, R.L. 2014. Development of perspective taking in relation to  age, education, and the presence of community features associated with  industrialization: A four-culture study. Cross-Cultural Research, 48(1), 32-44.

Gebhard, U. (2013).  Kind  und  Natur.  Die Bedeutung  der  Natur  für  die  psychische Entwicklung . Wiesbaden : Westdeutscher Vlg.

Gülay Ogelman, H. & Durkan, N. (2014). Toprakla buluşan çocuklar: Küçük çocuklar için toprak eğitimi projesinin etkililiği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 632-638.

Gülay Ogelman, H. (2012). Teaching preschhol children about nature: A project to provide soil education for children in Turkey. Early Childhood Education Journal, 40, 177-185.

Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34 (151), 30-43.

Gürbüz, S., & Şahin, F. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri.  Ankara: Seçkin Yayıncılık

Güzelyurt, T., & Özkan, Ö. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi dönemde çevre eğitimine ilişkin görüşleri: durum çalışması. Electronic Turkish Studies, 13(11).

Horwitz, W. A. (1996). Developmental origins of environmental ethics: The life experiences of activists. Ethics and Behavior, 6(1), 29-54.

Jung,N. (2009).  Ganzheitlichkeit in der Umweltbildung: Interdisziplinäre Konzeptualisierung. In: Brodowski, M. et al. (Hrsg.): Informelles Lernen und Bildung für nachhaltige Entwicklung. Opladen: Budrich, 129-149.

Kabapınar, F. (2015). Çevre ve çevre eğitimi bağlamında empatiye bakmak. Empatiyle gelişmek, empatiyi geliştirmek (pp. 219-243). In Kabapınar, Y. (Edt.), Çocuk ve Empati, Ankara: Pegem Akademi.

Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.

Keleş, R., & Hamamcı, C. (1998) Çevrebilim, Ankara: İmge.

Klöckner, C., & Beisenkampet, A. (2006). LBS Kinderbarometer NRW. Stimmungen, Meinungen, Trends von Kindern in Nordrhein-Westfalen Münster: LBS-Initiative Junge Familie.

Köksal Akyol, A. . & Körükçü Ö. (2003) Çocuklarda empati gelişimi ve bilişsel gelişimin incelenmesi (Investigation of Empathy Devolopment and Cognitve Development on Children. Omep 2003 World Councıl and Conference. (Edt: G. Haktanır, T. Güler), 5-11 Ekim 2003;1:149-166. Kuşadası, Turkey.

Köksal, A. (2000). Çocuklarda Empatinin Gelişmesi. Yaşadıkça Eğitim, 66, 1-7.

Körükçü Ö., & Gülay Ogelman H.(2015). Relationship between the preschool children s attitudes towards the environment and their social status.Early Child Development and Care, 185(2),171-181.

Kurdek, L. A. & Rodgon, M. M. (1975). Perceptual, cognitive and affective perspective taking in kindergarden through sixth grade children. Developmental Psychology, 11 (5), 643-650.

Lithoxoidou, L. S., Georgopoulos, A. D., Dimitriou, A. T., & Xenitidou, S. C. (2017). " Trees Have a Soul Too!" Developing Empathy and Environmental Values in Early Childhood. International Journal of Early Childhood Environmental Education, 5(1), 68-88.

Malkus, A. J., & Musser, L. M. (1997). Environmental concern in school-age children. Elementary and childhood education. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 407099).

Moore, B. S. (1990). The origins and development of empathy. Motivation and Emotion, 14 (2), 75-80.

Musitu-Ferrer, D., Esteban-Ibañez, M., León-Moreno, C., & García, O. F. (2019). Is school adjustment related to environmental empathy and connectedness to nature?. Psychosocial Intervention, 28(2), 101-110.

Özdamar, K (2004), Paket programlarla istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan Kitapevi.

Özdemir, O., & Uzun, N. (2006). Yeşil sınıf modeline göre yürütülen fen ve doğa etkinliklerinin ana sınıfı öğrencilerinin çevre algılarına etkisi. Çocuk Gelişimi ve Eğitim Dergisi, 1 (2), 12-20.

Öztürk, E., & Erten, S. (2020). Uluslararası bir çevre eğitimi projesinin fen bilgisi öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumu, bilgi düzeyi ve davranışlarına etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 5(2), 145-166.

Palmer, J. A. (1995). Environmental thinking ın the early years: Understanding and misunderstanding of concepts to waste management. Environmental Education Research, 1(2), 42.

Schultz, P. W. (2001). The structure of environmental concern: Concern for self, other people, and the biosphere. Journal of environmental psychology, 21(4), 327-339.

Sevillano, V., Aragonés, J. I., & Schultz, P. W. (2007). Perspective taking, environmental concern, and the moderating role of dispositional empathy. Environment and behavior, 39(5), 685-705.

Smith, A. (2001). Early childhood- A Wonderful time for science learning. Australian Primary & Junior Journal, 17(2), 52–55.

Şahin, H. G., & Doğu, S. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin tutum ve davranışlarının incelenmesi. Elementary Education Online, 17(3).

Şahin, M., & Aslan, D. (2018). The effects of preschool attendance on perspective taking skills of Turkish children. European Journal of Education Studies.

Şallı, D. (2011). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile 48-60 aylık çocuklara geri dönüşüm kavramının kazandırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Şama, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110

Şener, T. (1996). 4-5 yaş anaokulu çocuklarında dramatik oyunun ve inşa oyununun bakış açısı alma becerisine etkisi . Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.

Tam, K. P. (2013). Dispositional empathy with nature. Journal of environmental psychology, 35, 92-104.

Teksöz, G., Şahin, E., & Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307-320.

Uyanık, G. (2017). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin bilgi düzeylerinin ve tutumlarının incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 133-145.

Yalçın, B. (2013). Doğal çevreyi koruma programının okul öncesi dönem çocuklarının çevreye yönelik tutumlarına olan etkileri: Çanakkale il örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 18 Mart Üniversitesi, Çanakkale.

Yardımcı, E., & Kılıç, G. B. (2010). Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları. İlköğretim Online, 9(3). 1122-1136.

Yılmaz, S., Bolat, E. Y., & Gölcük, İ. (2020). Erken çocukluk döneminde uygulanan çevre eğitim programının çocukların çevreye karşı tutumları üzerindeki etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 557-578.