İŞİTME ENGELLİLER İLKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL BECERİ DÜZEYLERİ

Abstract

THE LEVEL OF SOCIAL SKILLS OF STUDENTS WHO READING AT THE PRIMARY SCHOOL EXCLUSIVE FOR DEAF

This research was carried out to determine the social skill levels of deaf students studying at a primary school exclusive for the deaf. Twenty-five hearing-impaired students studying at the primary school exclusive for the deaf in Istanbul were included in the study. "Social Skills Evaluation Scale" was used in the research. In the evaluation of the data, Mann Whitney U Test was used to investigate the effect of gender difference on the social skill levels. The responses of the teachers regarding the social skill levels of their students were examined and the frequency and percentage values of the students' scores were defined. With the defined frequency and values, the areas with the lowest score from the 12 subscales of the "Social Skills Evaluation Scale" were determined and the items with the minimum scores of the students were discussed together with the relevant literature. As a result of the research, no significant difference was found between the gender and social skill scores of the hearing-impaired students. The subscale with the lowest score of hearing-impaired students was defined as the "Acceptance of Results" subscale.

Keywords: Students with hearing impairment, deaf children, social skill.

Öz

Bu araştırma işitme engelliler ilkokuluna devam eden öğrencilerin sosyal beceri düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya İstanbul ilindeki işitme engelliler ilkokuluna devam eden yirmi beş işitme yetersizliği olan öğrenci dahil edilmiştir. Araştırmada "Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği" kullanılmıştır. Verilerin değerlendirmesinde cinsiyet farklılığının sosyal beceri düzeyi üzerindeki etkisini araştırmak için Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Öğretmenlerin öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerine ilişkin verdikleri yanıtlar incelenip öğrencilerin aldıkları puanların frekans ve yüzde değerleri belirlenmiştir. Belirlenen frekans ve yüzde değerleriyle, "Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeğinin" 12 alt ölçeğinden en düşük puan alınan alanlar belirlenmiş ve öğrencilerin en az puan aldıkları ölçek maddeleri ilgili alan yazınla beraber tartışılmıştır. Araştırma sonucunda işitme yetersizliği olan öğrencilerin cinsiyet ve sosyal beceri puanları arasında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. İşitme yetersizliği olan öğrencilerin en az puan aldıkları alt ölçek ise "Sonuçları Kabul Etme Becerisi" alt ölçeği olarak belirlenmiştir.

Anahtar Terimler: İşitme yetersizliği olan öğrenciler, işitme engelli çocuklar, sosyal beceri

KAYNAKLAR

Acun Kapıkıran, N., Bora İvrendi, A. & Adak, A. (2006). Okul öncesi çocuklarında sosyal beceri: Durum saptaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 19-27.

Ahmetoğlu, E. (2009). Sosyal gelişim. Erken çocukluk gelişimi ve eğitimi (1. baskı). (Ed. Y. Fazlıoğlu), İstanbul: Kriter Publishing.

Akçamete, G. (2003). İşitme yetersizliği olan çocuklar. A. Ataman (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş (ss. 311-358) içinde, Ankara: Gündüz Education and Publishing.

Akçamete, G. & Avcıoğlu, H. (2005). Sosyal becerileri değerlendirme ölçeğinin (7-12 yaş) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 61-77.

Aral. N., Baran, G., Bulut, Ş. & Çimen, S. (2001). Çocuk gelişimi 1. İstanbul: Ya-Pa Publishing Marketing Industry and Trade Incorporated Company, Kaptan Ofset.

Argyle, M. (1981). Social skills and health. Londan and New York: Routledge Taylor and Francis Group.

Atay. M. (1999). İşitme engelli çocukların eğitiminde genel ilkeler. İstanbul: Özgür Publications.

Avcıoğlu, H. (2019). İşitme yetersizliği olan öğrenciler (17. baskı). (Ed. İ. H. Dikenoğlu), Ankara: Pegem Academy.

Aydın. A. (2016). Eğitim psikolojisi:Gelişim-öğrenme-öğretim (14. Baskı). Ankara: Pegem Academy.

Aydoğan, Y., & Koçak, N. (2003). Okul öncesi çocukların dil gelişimine etki eden faktörlerin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 159.

Bacanlı, H. (1999). Sosyal beceri eğitimi. Ankara: Nobel Publishing.

Belsky, J., Friedman, S., & Hsieh, K. (2001). Testing a core emotion-regulation prediction: Does early attentional control moderate the effect of infant negative emotionality on later development?. Child Development, 72, 123-133.

Berk, L. E. (1991). Child development. Boston: Allyn and Bacon.

Çağdaş, A. & Seçer, Z. (2002). Çocuk ve ergende sosyal ve ahlak gelişimi. İstanbul: Nobel Press.

Dinç, B. (2002). Okul öncesi eğitimin 4-5 yaş çocuğunun sosyal gelişimine etkileri konusunda öğretmen görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.

Dirim, A. (2003). Çocuk ruh sağlığı. İstanbul: Esin Press.

Durualp, E. & Aral, N. (2011). Oyun temelli sosyal beceri eğitimi. Ankara: Vize Publishing.

Gülay, H. (2009). 5-6 yaş çocuklarının sosyal konumlarını etkileyen çeşitli değişkenler. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 106-109.

Elliot, S. & Busse, R. (1991). Social skills assesments and intervention with children and adolescents. Social Psychology International, 12(1-2), 63-83.

Howes, C. (2000). Social-emotional classroom climate in child care, child-teacher relationships and children second grade peer relations. Social Development, 9(2), 191-204.

Karababa, A. (1995). Kekeme ve işitme kayıplı bireylerde sosyal uyumun normaller ile karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.

Kazdin, A.E. (1985). Treatment of antisocial behavior in children and adolescents. Homewood, IL: Dorsey Press.

Kirk, S., Gallagher, J. & Coleman, M. R. (2019). İşitme yetersizliği olan çocuklar (H. Sarı, Çev.). S. Rakap (Ed.), Özel gereksinimli çocukların eğitimi (s.349-387) içinde. Ankara: Nobel Publishing.

Marschark, M., Lang, H. G. & Albertini, J. A. (2002). Educating deaf students: From research to practice. USA: Oxford University Press.

MEB (2014). Çocuk Gelişimi: İşitme Engelliler. Milli Eğitim Bakanlığı: Ankara.

Moeller, M. P. (2000). Early intervention and language development in children who are deaf and hard of hearing. Pediatrics, 106(3), 1-9.

Movallali, G., Ashori, M. Jalil Abkenar, S. S. & Salehy, Z. (2014). Effect of life skills training on social skills of hearing impaired students. Journal of Research & Method in Education, 4(5), 28-34.

Jamyang-Tshering, K. (2004). Social competence in preschoolers: An evaluation of the psychometric properties of the preschool social skills rating system (SSRS), Unpublished Doctorate Thesis, Pace University, New York.

Johnson, A. M. & Roberson, G. F. (1988). The language experience approach: Its use with young hearing-impaired students. American Annals of The Deaf, 133(3), 223-225.

Özabacı, N. (2006). Çocukların sosyal becerileri ile ebeveynlerin sosyal becerileri arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Journal of Science, 16(1), 163-179.

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2018, 7, 7). Resmi Gazete (Sayı: 30471). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm                                              

Özgülük, G. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında tam ve yarım günlük eğitim programlarına göre 6-6 yaş grubu çocuklarının sosyal duygusal gelişimlerinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Özyürek, A., Begde, Z. & Yavuz, N. F. (2014). Okul öncesi çocukların sosyal becerileri ile yakın çevresindeki yetişkin etkileşimleri arasındaki ilişki. Afyon Kocatepe University Journal of Social Science, 16(2), 111-129.

Redmond, S. M. & Rice, M. L. (1998). The socioemotional behaviors of children with SLI: Social adaptation or social deviance? Journal of Speech, Language and Hearing Research, 41(3), 688-700.

Sarı, H. (1993). Social and emotional development of deaf adolescents in Turkey. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Warnick University, England.

Sarı, H. (2000). Farklı ortamlarda öğrenim gören işitme engelli öğrencilerin sosyal ve etik kurallarla ilgili bilgilerin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 391-406.

Sarı, M. (2007). Anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların, annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının, çocuğun sosyal uyum ve becerilerine etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.

Saymaz, İ. (2003). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişkileri ve bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Universitesi, Türkiye.

Seven, S. (2007). Ailesel faktörlerin altı yaş çocuklarının davranış problemlerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,51, 477-499.

Skarakis, A. E., Carol, A. E. & Pruning, A. (1977). Early communication: Semantic functions and communicative intentions in the communication of the preschool child with impaired hearing. Amecican Annals of the Deaf, 382-391.

Smith, M. & Walden, T. (1999). Understanding feelings and coping with emotional situations: A comparison of maltreated and non-maltreated preschoolers. Social Development, 8(1), 93-116.

Sunal, Ş. & Çam, O. (2005). Okul öncesi dönemi işitme engelli çocukların ruhsal uyum düzeylerinin incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(1).

Sonuvar, B. (1999). Çocuk ruh sağlığı yönünden koruyucu etkenler. (Ed. Aysel Ekşi). Ben hasta değilim. İstanbul: Nobel Press.

Sönmez, V. & Alacapınar, F. G. (2018). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri (6. baskı). Ankara: Anı Publishing.

Tüfekçioğlu, U. (2003). İşitme, konuşma ve görme sorunları olan çocukların eğitimi. Eskişehir: Anadolu University Publishing.

Uçar, N. Y. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin sosyal becerilerini etkileyen faktörler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.

Yaşar Ekici, F. & Göger, G. (2018). Ebeveynlerin kişilik özellikleri ile çocuklarının sosyal becerileri arasındaki ilişki. Ulakbilge, 6(26), 841-873.

Yavuzer, H. (2001). Anne baba okulu. İstanbul: Remzi Bookstore.

Yıldırım, A. & Koçak, N. (2016). Okulöncesi eğitim kurumlarından yararlanamayan 4-5 yaş çocuklarının dil gelişimini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Eğitim Bilim ve Teknoloji Araştırmaları Dergisi, 1(2), 133-143.

Yoshinaga-Itano, C. (2003). From screening to early identification and intervention: discovering predictors to successful outcomes for children with significant hearing loss. Journal of Deaf and Deaf Education, 8(1), 11-30.

Zembat, R. & Unutkan, P. Ö. (2001). Okul öncesi dönemde çocuğun sosyalleşmesinde ailenin yeri (Aile katılım programı uygulama örnekleriyle). İstanbul: Ya-pa.