FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN VE TEKNOLOJİ OKURYAZARLIĞINA İLİŞKİN ÖZ YETERLİK ALGILARI İLE FENE YÖNELİK TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Abstract

RELATIONSHIP BETWEEN SELF EFFICACY PERCEPTIONS TOWARDS SCIENCE AND TECHNOLOGY LITERACY WITH ATTITUDES TOWARDS SCIENCE OF SCIENCE TEACHERS’

The aims of the study are to determine the self-efficacy perceptions of the science teachers’ regarding the science and technology literacy, to analyse it based on different variables and to investigate the potential correlation between their self-efficacy perception and attitude towards science. The participants of the study are 159 prospective teachers attending Adnan Menderes University during the academic year 2010-2011. Self-efficacy and attitudes of the participants were determined through the use of the self-efficacy scale developed by Caymaz (2008) and the attitude scale developed by Benli (2010), respectively. Data were analysed through descriptive statistics. In addition, for the independent samples, t-tests, ANOVA, the Tukey test and correlational analysis were employed. In short, the participants’ self-efficacy perception is positive and satisfactorily high. Some of the factors are found to have significant effect on their self-efficacy perceptions. The correlation between their self-efficacy perception and attitude towards science is found to be moderate, positive and significant

Keywords: Science Teachers’, Self Efficacy Perceptions Towards Science and Technology Literacy, Attitude Towards Science.

ÖZET

Bu çalışmanın amacı, fen bilgisi öğretmen adaylarının Fen ve Teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algıları ile Fen’e yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi incelemek olarak belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2011-2012 akademik yılında Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören 159 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada, Caymaz (2008) tarafından geliştirilen “Fen ve Teknoloji Okuryazarlığına İlişkin Öz Yeterlik Algısı Ölçeği” ile Benli (2010) tarafından geliştirilen “Fen’e Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde, bağımsız örneklemler için t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA), tukey testi ve korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Fen bilgisi öğretmen adaylarının Fen ve Teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algı düzeylerinin “oldukça yeterli” düzeyde olduğu bulunmuştur. Ayrıca fen bilgisi öğretmen adaylarının Fen ve Teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algılarının bazı değişkenler açısından anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte, fen bilgisi öğretmen adaylarının Fen ve Teknoloji okuryazarlığı öz yeterlik algısı puanları ile Fen’e Yönelik Tutumları arasında orta düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Sözcükler: Fen Bilgisi Öğretmen Adayları, Fen ve Teknoloji Okuryazarlığına İlişkin Öz Yeterlik Algısı, Fen’e Yönelik Tutum.

KAYNAKÇA

Akbudak, Y. (2005). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin fen bilgisi dersine ve öğretimine ilişkin tutumları ve önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory, New Jersey: Prentice Hall.

Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of Human Behavior (ss. 71-81). New York: Academic Press.

Benli, E. (2010). Probleme dayalı öğrenmenin fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik başarılarına, bilgilerin kalıcılığına ve fene karşı tutumlarına etkilerinin araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Bulut, F., Altunbey, H. ve Çakır, Ö. (2010, Mayıs). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algıları: samsun ili örneği. 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumunda sunulmuş sözlü bildiri. Fırat Üniversitesi, Elazığ.

Caymaz, B. (2008). Fen ve teknoloji ve sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik algıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

George, R. (2000). Measuring change in students’s attitude toward science over time. Journal of Science Education and Technology,  9(3), 213-225.

Gülten Ç. D., Poyraz, C. ve Soytürk, İ. (2012). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterliklerinin “ders çalışma alışkanlıkları” açısından incelenmesi, Journal of Research in Education and Teaching, 1(2), 143-149.

Hamurcu, H. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimine yönelik öz yeterlik inançları. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 112-122.

Henson, K. R. (2001). Teacher self efficacy: Substantive ımplications and measurement dilemmas. Paper Presented at The Annual Meeting of The Educational Research Exchange, Texas A&M University.

Kağıtçıbaşı, Ç. (2006). Yeni İnsan ve İnsanlar. İstanbul: Evrim Yayınları.

Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.

MEB. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu (6., 7. ve 8. sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.

Munby, H. (1983). Thirty studies involving the “scientific attitude inventory”: What confidence can we have in this instrument? Journal of Research in Science Teaching, 20, 141-162.

Oppenheim, A. N. (1992). Questionnaire design, interviewing and attitude measurement. London: Pinter Publishers.

Pajares (2002). Overview of social cognitive theory and of self-efficacy. 27 Mart 2012’de http://www.emory.edu/EDUCATION/mfp/eff.html adresinden alınmıştır.

Senemoğlu, N.(2005). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.

Siegle, D. (2000). An Introduction to Self-efficacy. 18 Mart 2012’de http://www.gifted.uconn.edu/siegle/self-efficacy/section1.htm1 adresinden alınmıştır.

Simpson, R. D. ve Oliver, J. S. (1990). A summary of major influences on attitude toward and achievement in science among adolescent students. Science Education, 74 (1), 1 – 18.

Tschannen- Moran, M. ve Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.

Türkmen, L. (2002). Sınıf öğretmenliği 1.sınıf öğrencilerinin fen bilimleri ve fen bilgisi öğretimine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 218-228.

Yetişir, İ. M. (2007). İlköğretim fen bilgisi öğretmenliği ve sınıf öğretmenliği birinci sınıfında okuyan öğretmen adaylarının fen ve teknoloji okuryazarlık düzeyleri. Yayımlanmamış Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Wolfinger, D. M. (2000). Science in the Elementary and Middle School. Longman, U.S.

Zint, M. (2002). Comparing three attitude – behaviour theories for predicting science teachers’ intention. Journal of Research in Science Teaching, 39(9), 819-844.