KİTAP OKUMA ETKİNLİKLERİNİN OKUMA ALIŞKANLIĞINA YÖNELİK TUTUMA ETKİSİ

Abstract

THE EFFECT OF BOOK READING ACTIVITIES TO ATTITUDE OF THE READING HABIT

Today, while the operational dimension of reading applies to almost everyone, it becomes a habit or lifestyle, and it is a distinctive feature. In this context, the most important contribution of the educational institutions to the educated is to gain a positive attitude towards the reading and the habit of reading.In this study, an application that includes daily reading lectures, award-winning book reading competitions and an activity called ‘’What are we reading this month?’’ has been created in order to contribute positively to students' attitudes towards reading. Pre - test and post - test has been applied before and after the curriculum. The study has been conducted according to a single group quasi-experimental design method. The universe of the study has consisted of all students studying at vocational high school. The sample that has been determined according to the random sample method has consisted of 50 students in the first grade level and 54 students in the second grade level and they are 104 students in total. In the study, its validity and reliability have been predetermined and “Attitude Toward Reading Habits Scale” (Gömleksiz, 2004) has been used.In consequence of research, it has been concluded that the book reading activities applied in the experimental process affected students' attitudes towards reading habits in a significant and positive way (pre-test mean scores of students: 107.00 posttest mean scores: 129,92).

Keywords: Reading, reading activities, reading habits, reading attitude.

Öz

Günümüzde okumanın eylemsel boyutu hemen hemen herkes için geçerliyken bir alışkanlık veya yaşam biçimine dönüşmesi, ayırt edici özellik olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, eğitim kurumlarının eğitilenlere en önemli katkısı, okuma alışkanlığına karşı olumlu bir tutum ve bunun sonucunda okuma alışkanlığı kazandırmaktır. Bu çalışmada, öğrencilerin kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumlarına olumlu yönde katkıda bulunmak amacıyla; günlük kitap okuma dersi, ödüllü kitap okuma yarışmaları ve “Biz Bu Ay Ne Okuyoruz? Uygulaması” etkinlikleri yapılmıştır. Bu etkinlikler öncesinde öntest, sonrasında sontest uygulanmıştır. Çalışma tek gruplu yarı deneysel desenli araştırma yöntemine göre yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, araştırmanın yapıldığı meslek yüksekokulunda eğitim gören tüm öğrenciler oluşturmaktadır. “Rastlantısal örneklem” yöntemine göre belirlenen örneklemini ise birinci sınıf düzeyinde 50, ikinci sınıf düzeyinde 54 öğrenci olmak üzere toplam 104 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, Gömleksiz (2004) tarafından geliştirilmiş, geçerliği ve güvenirliği önceden saptanmış “Kitap Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, deney sürecinde uygulanan kitap okuma etkinliklerinin öğrencilerin kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumlarını anlamlı ve olumlu olarak etkilediği (bağımlı iki örnek t-Testi sonuçlarına göre öğrencilerin öntest puan ortalamaları: 107.00 sontest puan ortalamaları: 129,92) sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Terimler: Okuma, okuma etkinlikleri, okuma alışkanlığı, okuma tutumu.

KAYNAKLAR

Akça, Ş. (2020). Kırıkkale’de halk kütüphanesi kullanımı ve okuma alışkanlığı ilişkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çankırı.

Arı, E.,&  Demir, M. K. (2013) İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 116-128.

Arslan, Y., Çelik, Z., & Çelik, E.  (2009). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 113-124.

Aslantürk, E. (2008). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının okuma ilgi ve alışkanlıklarının karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.

Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir inceleme. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Ballı A. (2019) Öğretmen adaylarının Türkçe kullanımına karşı duyarlılıkları ile kitap okuma alışkanlığına ilişkin tutumlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gazi Osmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.

Batur, Z., Gülveren, H., & Bek, H.  (2010)  Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma:  Uşak eğitim fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49,

Bircan, İ., & Tekin M. (1989). Türkiye’de okuma alışkanlığının azalması sorunu ve çözüm yolları, Ankara üniversitesi eğitim bilimleri fakültesi dergisi, 22(1), 393–410.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. 8.Baskı. Ankara: Pegem Akademi.

Çalışkan, E. F. (2019) Aile katılımlı okuma etkinliklerinin ilkokul öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisine, okuma motivasyonuna ve okuma tutumuna etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.

Darıcan, A. M. (2014). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.

Gömleksiz, M. N. (2004). Kitap okuma alışkanlığına ilişkin bir tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 185-195.

Hanedar, R. T. (2011). 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları ve okuduğunu anlama becerileri üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

İlgar, L.,İlgar, Ş., & Topaç, N. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının kitap okuma alışkanlığına ilişkin görüş ve tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 99-116.

İnceoğlu, M. (2010). Tutum, algı, iletişim. 5. Baskı, İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınları.

İnnalı, H. Ö., & Aydın İ. S. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, 9, 651-682.

İşeri, K. (1998). Okuma ediminin eğitimsel işlevi. Tömer Dil Dergisi, 70, 5-18.

Kanmaz, A., & Saracaloğlu A. S  (2012). Okuduğunu anlama stratejisi kullanımının, okumaya yönelik tutum ve kalıcılığa etkisi. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(2), 764-776.

Kayalan, M. (2002). Etkili ve hızlı okuma sanatı. İstanbul: Alfa Yayıncılık.

Koçak, B., Çermik, F., Polat, S., & Şahin, N. (2016). Öğretmen adaylarının kitap okuma tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(1), 395-411.

Odabaş, H.  Odabaş, Z., & Polat, C. (2008).  Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2),431-465

Öncül, R., (2000). Eğitim ve eğitim bilimleri sözlüğü, Ankara: MEB Yayınları.

Saracaloğlu, A. S., Bozkurt, N., & Serin, O. (2003). Üniversite öğrencilerinin okuma ilgileri ve okuma alışkanlıklarını etkileyen faktörler. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(12), 149-157.

Temizkan, M. (2009). Metin türlerine göre okuma eğitimi. Ankara: Nobel Yayınları.

Topçuoğlu Ünal, F., & Sever, A. (2013). Türkçe öğretmeni adaylarının eleştirel okumaya yönelik özyeterlik algıları, Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 2(6), 33-42.

Tuna, L. (2016). Okuma stratejilerinin 7. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı kazanmasına, okuma tutumuna ve okuduğunu anlama becerisine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Türkel, A., & Ünlücömert, N. (2013). Öğretici metinlere yönelik yaratıcı okuma uygulaması örneği ve sürece ilişkin öğrenci görüşleri. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, 8(12), 1345-1358.

Uslu Üstten, A., & Pilav, S. (2014). Lise öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 10(4), 764-782.

Ünal, M. (2012). 6. sınıf öğrencilerinin okuma tutumlarının okuduğunu anlamaya olan etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.

Velioğlu, M. N., Karsu, S., Çifci, S., Işıkhan, P. A., Umut, M. Ö., & Bayrak, E. (2013). Bilinç öncesinden bilinç sonrasına yolculuk: okuma alışkanlığı kazandırılmasına dönük üniversite öğrencileri üzerinde karma bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(47), 171-190.

Yıldız, Ç, D., & Yavuz, M. (2012). Etkili konuşma ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Turkish Studies, 7(2), 319-334.

Yılmaz, B., Köse, E., & Korkut Ş. (2009). Hacettepe üniversitesi ve Bilkent üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk kütüphaneciliği 23, 1 (2009), 22-51.World Sciences Academy 2012, Volume: 7, Number: 2.

Yilmaz, B., Kose, E., & Korkut, Ş. (2009). Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), 22-51.

Yılmaz, M., & Benli, N. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığına yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 281-291.

Yurdakal, İ. H., & Kırmızı, F. S. (2019). Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. İlköğretim Online, 18(2), 714-733.