6. 7. 8. SINIF TÜRKÇE DERS KITAPLARINDAKI METINLERDE MECÂZLI SÖYLEYIŞLERIN KULLANIM SIKLIĞI

Abstract

FREQUENCY OF USE OF METAPHOR IN TURKISH COURSES TEXTBOOKS THAT ARE INSTRUCTING IN SECOND STEP OF ELEMENTARY SCHOOLS OF TURKISH MINISTRY OF NATIONAL EDUCATION

Metaphor which is a literary term means to use a word, except the real, known meaning of it. Metaphor is used when adding a meaning value to sentence. In addition, it also has a function as adding vitality, beauty and effectiveness to the word. Metaphor, is opposite of the truth. It evokes a sense against the basic meanings of words. In words and idioms that conveys two-ways meaning as metaphor and real; metaphor prevents the real. Due to its structure, Turkish language that enables metaphoric usages. To comprehend the situations that cannot be perceived as its real meaning at early eges is difficult. Texts intended to understanding and usage of metaphor are availabile in Turkish textbooks that are instructing in Second step of Elementary Shools of Turkish Ministry of National Education. In this study, on the basis of texts, metaphor and metaphoric expressions comprehension levels of follawing students will be evaluated.

Keywords: metaphor, word, idiom.

ÖZET

Edebî bir terim olan mecaz; edebiyatta bir sözcüğü gerçek, bilinen anlamının dışında kullanmak demektir. Söze anlam değeri katmada mecazdan yararlanılır. Bunun yanı sıra söze, canlılık, güzellik ve etkililik katma fonksiyonu da taşımaktadır. Mecaz, gerçeğin karşıtıdır. Sözcüklerin temel anlamlarına karşı bir anlam çağrıştırır. Gerçek ve mecaz anlam olmak üzere iki yönlü anlam taşıyan söz ve deyimlerde mecaz gerçeği engeller. Türk dili yapısı itibariyle mecazlı kullanımlara imkan tanıyan bir dildir. Gerçek anlamıyla algılanmayan bu durumu küçük yaşlarda kavramak güçtür. Türkiye Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Okullarının İkinci Kademesi(6-7-8.sınıflar)nde okutulan Türkçe ders kitaplarında mecazın anlaşılması ve kullanımına yönelik metinler mevcuttur. Bu çalışmada, metinlerden hareketle sözü edilen sınıf öğrencilerinin mecazı ve mecazlı anlatımları kavrama düzeyleri değerlendirilecektir.

Anahtar sözcükler: mecaz, sözcük, deyim.

KAYNAKÇA

Aksan, D. (2007). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dil bilim, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Bayraktutan, L. (1990). Edebi sanatlar, Balıkesir: Uludağ Üniversitesi, Necatibey Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü Fak. Yayın no: 38.

Dilçin, C. (1983). Örneklerle Türk şiir bilgisi, Ankara: TDK Yayınları.

Genç, İ. (2008). Edebiyat bilimi kuramlar akımlar yöntemler, İzmir:  Eser sahibinin kendi yayını.

Kapulu, A. ve Karaca, A. (2010). 7. sınıf Türkçe ders kitabı, Ankara: Koza Yayın Dağıtım.

Kapulu, A. ve Karaca, A. (2010). 8. sınıf Türkçe ders kitabı, Ankara: Koza Yayın Dağıtım.

Kapulu, A., Dedeoğlu Okuyucu, S., Kaplan, Ş. ve Karaca, A. (2008). 6. sınıf Türkçe ders kitabı, Ankara: Koza Yayın Dağıtım.

Karaalioğlu, S. K. (1975). Edebiyat terimleri kılavuzu, İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitap evleri.

Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2004). Türkçe ve sınıf öğretmenleri için Türkçe öğretimi, Ankara: Engin Yayınevi.

Kayagil, M. K. (1980). Edebiyat bilgi ve teorileri, Erzurum: Enderun Kitapevi

Külekçi, N. (1999). Açıklamalar ve örneklerle edebi sanatlar, Ankara: Akçağ Yayınları.

Kürkçüoğlu, K. E. (1973). Edebiyat lügatı, İstanbul: Enderun Kitabevi.

Macit, M. ve Soldan, U. (2004). Edebiyat bilgi ve teorileri el kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.

Pala, İ. (2000). Ansiklopedik divan şiiri sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yayınları.

SBS’ye Hazırlık (2011). Okula yardımcı Türkçe konu anlatan kitap (8. Sınıf). İstanbul: Okyanus Yayınları.