OKUL İDARECİLERİNİN PSİKOLOJİK DANIŞMA VE REHBERLİK HİZMETLERİNE DAİR İZLENİMLERİ: BETİMSEL BİR ARAŞTIRMA

Abstract

THE IMPRESSIONS OF SCHOOL MANAGERS ON PSYCHOLOGICAL COUNSELING AND GUIDANCE SERVICES: A DESCRIPTIVE RESEARCH

The aim of this study is to examine the primary school administrators' views on psychological counseling and guidance services in their schools. The research was carried out with 20 school principals and vice principals who have been working in schools for at least one year with a psychological counselor. In the study, a semi-structured interview form developed by the researchers was used as a data collection tool. Considering the field studies, studies were carried out on three main principles: Educational guidance, personal/social guidance, and vocational guidance, and three categories of studies, evaluations and suggestions for each theme. According to the findings, school guidance services were not considered sufficient in many respects and it is emphasized that the system has deficits. The main deficiencies mentioned can be expressed as the lack of expert personnel in the field, problems arising from infrastructure and central structure and equipment.

Keywords: School administrators, guidance services, school counselors, qualitative research.

Öz

Çalışmanın ana amacı, ilköğretim seviyesindeki okul idarecilerinin okullarındaki psikolojik danışma ve rehberlik (PDR) hizmetlerine yönelik görüşlerinin incelenmesidir. Araştırma okullarda kadrolu olarak en az bir yıldır çalışan psikolojik danışmanın bulunduğu 20 okul müdür ve müdür yardımcısıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Alan çalışmaları göz önüne alınarak eğitsel rehberlik,kişisel/sosyal rehberlik, mesleki rehberlik olmak üzere üç teme ve her bir temayla ilgili olarak yürütülen çalışmalar değerlendirmeler ve öneriler olmak üzere üç kategori üzerinden çalışmalar yürütülmüştür. Bulgulara göre elde edilen sonuç verilerine göre okul rehberlik hizmetleri yöneticiler tarafından birçok açıdan yeterli görülmemektedir ve sistemin açıkları olduğu vurgulanmaktadır. Belirtilen eksikliklerin başlıcaları, alanda uzman eleman yetersizliği, altyapı ve merkezi yapıdan kaynaklanan sorunlar ve donanım olarak ifade edilebilir.

Anahtar Terimler: Okul idarecileri, rehberlik hizmetleri, okul rehber öğretmenleri, nitel araştırma.

KAYNAKLAR

Akbaş, S., & Çam, S. (2003). Okullarda psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerininyürütülmesinde oluşturulan işbirliğinin incelenmesi. VII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bildiri Özetleri. Ankara: Cantekin Matbaası.

Akman, Y. (1994). Okullarda psikolojik danışma ve rehberlik servislerinde verilen konsültasyon hizmetlerinin yeri ve önemi. 1. Eğitim Bilimleri Kongresi Kitabı, 3, 984-993.

Aktepe, İ. (2008). Rehber öğretmenlerin yönetici ve öğretmenlerden mesleki beklentileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.

Aluede, O., & Egbochuku, E. (2007). The influence of personal characteristics on secondary school teachers'beliefs about school guidance and counselling programs. Education, 127(3).

Aydın, İ., Arastaman, G., & Akar, F. (2011). Türkiye ‘de ilköğretim okulu yöneticileri ile rehber öğretmenler arasındaki çatışma kaynakları. Eğitim ve Bilim, 36(160).

Bakırcıoğlu, R. (1994). Rehberlik ve psikolojik danışma. Ankara: Turhan Kitabevi,.

Bıçak, A. (2006). Resmi ilköğretim okulu rehber öğretmenlerinin görevlerini gerçekleştirme düzeyine ilişkin bir çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.

Camadan, F., & Sezgin, F. (2016). İlköğretim okulu müdürlerinin okul rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(38).

Deniz, Z. (1993). Liselerdeki yönetici .sınıf öğretmeni ve ders öğretmenlerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin beklentilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınları, Malatya.

Erkan, S. (2001). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının hazırlanması. Ankara: Nobel Yayıncılık

Erözkan, A. (1997). İlköğretim okullarında görevli yöneticiler ile öğretmenlerin pdr hizmetlerine ilişkin değerlendirmelerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.

Glosoff, H. L., & Koprowicz, C. L. (1990). Potansiyel hedefine ulaşan çocuklar; İlköğretim okullarında psikolojik danışma ve devlet politikaları. İskenderiye , VA: Amerikan Danışmanlık ve Kalkınma Derneği.

Gündüz, B., & Çelikkaleli, Ö. (2009). Okul psikolojik danışmanlarında mesleki yetkinlik inancı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 119-133.

Güven, M. (2009). Mİlli eğitim bakanliği müfettişlerinin okul rehberlik hizmetleri ve denetimiyle ilgili görüşleri. Journal of International Social Research, 2(9).

Güvenç, M. (2001). Okullardaki rehberlik faaliyetlerinin yürütülmesinde karşılaşılan güçlükler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.

Hamamcı, Z, Murat, M., & Çoban, A.   (2004). Gaziantep’teki okullarda çalışan psikolojik danışmanların mesleki sorunlarının incelenmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiri Özetleri. Ankara, PegemA Yayınları.

Hardesty, P. H., & Dillard, J. M. (1994). Analysis of activities of school counselors. Psychological reports, 74(2), 447-450.

Karip, E., & Köksal, K. (1999). Okul yöneticilerinin iyileştirilmesi. Ankara: Pegem Yayınları.

Kızıl, D. (2007). Orta öğretim kurumlarındaki rehber öğretmenlerin ve sınıf içi rehberlik etkinlikleri ile ilgili görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

Kuzgun, Y. (2003). Rehberlik ve psikolojik danışma (10.Baskı), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.

Morse & Russell. (1988). How elementary counselors see their role: an empirical study. Elementary School Guidance and Counseling, 23(1), 54-62

Nazli, S. (2003). Öğretmenlerin kapsamli/gelişimsel rehberlik ve psikolojik danişma programini algilamalari ve değerlendirmeleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(10), 131-145.

Onur, M. (1997). Giresun ili merkez liselerindeki yönetici, öğretmen ve öğrencilerin rehberlik anlayışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.

Özabaci, N., Sakarya, N., & Doğan, M. (2008). Okul yöneticilerinin okuldaki psikolojik danişma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 8-22.

Özaydın, A. (2002). Resmi ilköğretim okullarında yönetici, rehber öğretmen, sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre rehberlik uygulamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Özer, R. & Gökçakan, Z. (1999). Rehber öğretmenlerde tükenmişlik. Rize: Rize Rehberlik Araştırma Merkezi Yayınları

Pascal, K. (2001). Okul yöneticilerinin (ilköğretim okulu müdürlerinin) bu okullarda görev yapan rehber öğretmenlerin görevleri ve rehberlik hizmetleriyle ilgili bilinçlilik düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Polat, C. (2007). İlköğretim okulları sekizinci sınıf öğrencilerinin okul psikolojik danışma ve rehberlik servisinden yararlanma düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.

Poyraz, C. (2006). Türkiye'deki rehberlik hizmetlerinin tarihsel gelişimi. Hayef Journal of Education, 3(2), 187-209.

Saylan, N., & Gürkan, U. (2002). Rehberlik hizmetleri yönetmeliğine göre rehberlik hizmetlerinin değerlendirilmesi. VII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiri Özetleri. Ankara: Pegem A yayınları.

Şahin, H. (2010). Kişisel rehberlik ve psikolojik danışma. A.Kaya (ed) Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Ankara: Anı Yayıncılık,

Tan, H. (1992). Psikolojik danışma ve rehberlik. Öğretmen Kitapları Dizisi, No:163, İstanbul

Tan, H. & Baloğlu, M. (2006). Psikolojik danışma ve rehberlik. Ankara: Nobel Yayınları.

Tuzcuoğlu, N. (1995). İlkokullarda rehberlik servislerinden beklentiler ve rehberlik servisinin öğrenciler üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Yeşilyaprak, B. (2002). Eğitimde rehberlik hizmetleri. Ankara: Nobel Yayınevi.

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı), Ankara: Seçkin Yayınları.

Zalaquett, C. P. (2005). Principals' perceptions of elementary school counselors' role and functions. Professional School Counseling, 451-457.

Zalaquett, C. P., & Chatters, S. J. (2012). Middle School principals’ perceptions of middle school counselors’ roles and functions. American Secondary Education, 40(2), 89-103.