ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTE BAĞLILIK DÜZEYLERİNİN FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Abstract

AN INVESTIGATION OF TEACHERS LEVEL OF COMMITMENT TO THEIR ORGANISATIONS, CONSIDERING DIFFERENT VARIABLES

This study has two particular aims, the first aim of the study is to find out the degree of  teachers commitment to their organisations. Secondly, it was aimed to identify how demographic variables affect the level of teachers’ commitment to their organisations. The population of the study is the high schools which are affiliated with the Ministry of Education and Culture in Northern Cyprus. In order to get an idea about the subject, the sample was selected by convenience sampling. It was also formed as a working group by considering the availability of reaching the data. Kurtuluş High School from Güzelyurt, Lefke Gazi High School from Lefke and Haydarpaşa Trade School from Nicosia were chosen to form the sample of the study. The questionnaires were answered by 120 high school teachers within the scope of the study. Among these questionnaires the incorrect and the missing ones were sorted out and the rest 106 questionnaire (73 female and 33 male) were analysed in the scope of the study. The research is a quantitative research which was based on the opinions of high school teachers about the subject in order to determine the level of teachers’ commitment.The overall result of the study indicated that there is a positive meaningful relationship between the high school teachers’ perception about their commitment to the organisation. This result determines that the teachers are undecided about the commitment to their organisations. According to this result, it can be stated that teachers’ commitment to their organisation is an acceptable level.  

Keywords: Commitment, organisation, high school teachers, high school 

ÖZET

Bu çalışmanın iki temel amacı vardır. İlk olarak, lise öğretmenlerinin algılarına göre, öğretmenlerin örgüte bağlılık düzeylerini belirlemek amaçlanmıştır. İkinci olarak ise, bazı demografik değişkenlerin, öğretmenlerin örgüte bağlılıklarını ne düzeyde etkilediğini incelemek amaçlanmıştır. Bu araştırmanın evrenini, KKTC Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı liseler oluşturmaktadır. Konu ile ilgili fikir edinmek amacı ile örneklem, ulaşılabilirlik göz önünde bulundurulup, uygun örnekleme yöntemi kullanılarak seçilmiş ve çalışma grubu olarak oluşturulmuştur. Güzelyurt Bölgesinden Kurtuluş Lisesine, Lefke Bölgesinden Lefke Gazi Lisesi ve Lefkoşa Bölgesinden ise Haydarpaşa Ticaret Lisesi’ne ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında ulaşılan 120 lise öğretmenine ölçekler uygulanmıştır. Uygulanan ölçeklerden hatalı ve eksik olanlar ayıklanarak 106 katılımcı (73 kadın, 33 erkek) değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmanın sonuçlarına genel olarak bakıldığında öğretmenler örgüte bağlılık konusunda kararsız (orta düzey) kalmışlardır. Bu sonuca göre, öğretmenlerin örgüte bağlılıklarının yeterli düzeyde olamadığı söylenebilir. Ölçek farklı demografik özellikler kapsamında incelendiğinde ise istetiksel olarak anlamlı sayılabilecek farka  rastlanmamıştır.

Anahtar Kelimeler: Bağlılık, örgüt, öğretmen, kurum, Lise Öğretmenleri

KAYNAKÇA

Akıncı, Z. B. (1998). Kurum Kültürü Ve Örgütsel İletişim. İstanbul:  İletişim     Yayınları

Allen, N.J. ve Meyer, J. P. (1991). A Three-component Conceptualization Of   Organizational Commitment. Human Resources Management Review

Allen, N.J. ve Meyer, J. P. (1990). The Measurement And Antecedents Of Affectice, Continuance And Normative Commitment To The Organization. Journal Of Occupational Psychology, (63), 1-18.

Allen, N.J. ve Meyer, J.P (1990), Organizational Socialization Tactics: A Longitudinal Analysis of Links to Newcomers Commitment and Role    Orientation”, Academy of Management Journal, 33(4), 847-858.

Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Ankara: Nobel  Yayın Dağıtım.

Balay, R.(2000), Özel ve Resmi Liselerde Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı: Ankara İli Örneği, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara).

Balay, R. (2000), Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Ankara:  Nobel Yayın Dağıtım.

Balcı, A. (2003). Örgütsel Sosyalleşme Kuram Strateji ve Taktikler, Ankara: Pegem  A Yayıncılık

Baltaci, F., Güçlü, C., ve  Çeliker, N. (2014). Liderlik davranışının örgütsel adalet  algısı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: konaklama işletmelerinde bir       uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi   Dergisi, 19(3).

Barnard, C. (1994). The Functions of Executive. Cambridge:Harward University  Press.(baskıdan çeviri). Ankara: Nobel.

Bayram, L. (2006), Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık. Sayıştay  Dergisi, (59), 125-139.

Becker, H.S. (1960),  Notes On The Concept Of Commitment, American Journal Of  Sociolog, (66), 32-40.

Bolman, L.G. ve Terrence, E.D. (2013).Organizasyonları Yeniden Yapılandırma.(çeviri: Alpay, A. ve Tanrıöğen, A.).Ankara: Seçkin Yanıncılık

Boylu, Y., Pelit, E., ve  Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Finans Politik Ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44(511), 55-7

Bozkurt, Ö. ve Yurt, İ. (2013). Akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22).

Buluç, B. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Ġle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki, Educational Administration: Theory and Practice, 15(57),5-3

Bülbül, M. (2007). Örgütsel Bağlılık Ve Kamu Kuruluşlarına Yönelik Araştırma. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.(yayınlanmış)

Can, H. (1997): Organizasyon ve Yönetim, Basım, Ankara: Siyasal Kitabevi.   

Ceylan, A. (1998). Örgütsel Davranışın Bireysel Boyutu, Gebze: Gyte Yayın Sayı 2

Clıfford, M. (1989). An Analysis of the Relationship Between Attitudinal Commitment and Behavioral Commitment, The Sociological Quartely, 30(1), 144-151

Çekmecelioğlu, H. (2005). Örgüt İkliminin İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi.  Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(1), 79-97

Çelik, V. (1998). Eğitimde Dönüşümcü Liderlik. Eğitim Yönetimi. 4(16), 423-442..

Çelik, V. (2000). Okul kültürü ve yönetim. Ankara: Pegem A Yayıncılık,.

Çoban, D., ve Demirtaş, H. (2011). Okulların Akademik Iyimserlik Düzeyi Ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki Ilişki. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 17(3), 317-348.

Çöl, G. (2004). İnsan Kaynakları Örgütsel Bağlılık Kavramı ve Benzer Kavramlarla İlişkisi. 6(2),4–11

Çöl, G. ve Ardıç, K. (2008). Sosyal Yapısal Özelliklerin Örgüte Bağlılık Üzerine Etkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2).

Çöl, G., ve Gül, H. (2005). Kişisel Özelliklerin Örgütsel Bağlilik Üzerine Etkileri Ve Kamu Üniversitelerinde Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari         Bilimler Dergisi, 19(1).

Doğan, S. ve Kılıç, A. (2007). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel       Güçlendirmenin Yeri Ve Önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(29)..

Güçlü, N. (2003). Örgüt Kültürü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,23(2), 61-85.

Gül, H. (2002). Örgütsel Bağlılık Yaklaşımlarının Mukayesesi Ve Değerlendirmesi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(1), 37-56.

Gürkan, G. Ç. (2006). Örgütsel Bağlılık: Örgütsel İklimin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi Ve Trakya Üniversitesi'nde örgüt iklimi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (yayınlanmış)

Huselıd, N. (1991), Organizational Commitment, Job Involvement, and Turnover: A  Substantive and Methodological Analysis, Journal of Applied Psychology, 76(3), 380- 391.

İnce, M. ve Gül, H. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma. Örgütsel Bağlılık, Konya: Çizgi Yayıncılık.

Karataş, S. ve Güleş, H. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Iş Tatmini Ile Örgütsel Bağlılığı Arasındaki Ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 3/2, 74-89

Kartal, S. (2005). İlköğretim Okulu Yönetici Ve Öğretmenlerinin Örgütsel Sosyalleşmeleri Ankara İli Örneği. Ege Eğitim Dergisi, 6(2).

Katz, D. ve Kahn, R.L. (1977). Örgütlerin Toplumsal Psikolojisi. (Çev: H. Can, Y. Bayar) Ankara: Todaie

Kıymık, H. ve Çiçek, U. (2016). Süleyman Demirel Üniversitesi'ne Bağlı Meslek Yüksekokullarında Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(13), 337-353.

Korkmaz, M. (2011). İlköğretim Okullarında Örgütsel İklim Ve Örgüt Sağlığının Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 17(1), 117-139.

Kurşunoğlu, A. ve Tanrıöğen, E. B. A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 101-115.

Luthan,F. (1998). Organizational Behavior, NewYork :Irwin McGrow-Hill Comp.

Meyer. J. P., Stanley, D. J., Herscovitch, L., ve Topolnytsky, L. (2002). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates, and consequences. Journal of Vocational Behavior,               61, 20–52.

Mowday, R., Steers, R. ve Porter, L. (1979), The Measurement Of Organizational Commitment, Journal of Vocational Behavior,( 14). 224-247

Naktiyok, A. ve Polat, F. (2016). Çalışanların Psikolojik Taciz Algısının Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 30(1).

Naktiyok, A. ve Yekeler, K. (2016). Dönüştürücü Liderliğin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisinde Etkileşimci Liderlik Davranışlarının Rolü: Bir Kamu Kurumu Örneği. Amme Idaresi Dergisi, 49(2).

Nartgün, Ş. S. ve Menep, İ. (2010). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığa İlişkin Algı Düzeylerinin İncelenmesi.Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 287-316.

Nayir, F. (2013). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyi. İlköğretim Online, 12(1).

O’Reilly, C. ve Chatman, J. (1986). Organizational Commitment and Psychological  Attachment: The Effect of Compliance, Identification and Internalization on Prosocial Behavior, Journal of applied psychology 71(3). 492-499.

Örücü, E. ve  Kışlalıoğlu, R. (2014). Örgütsel Bağlılık Üzerine Bir Alan Çalışması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(22), 45-65.

Özsoy, S. A. (2004). Bir Yüksekokul Çalışanlarının Kuruma Bağlılık Durumlarının  İncelenmesi, İş Güç - Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 6(2)

Özmen, Ö. T., Arbak, Y. ve Saatçioğlu, Ö. (1997). Örgütsel Bağlılığın Neden ve Sonuçlarına İlişkin Bir Model Analizi. Verimilik Kongresi, 490-505. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, ,490-503

Özyer, K. ve Alici, İ. (2015). Duygusal Zekâ ile Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Zeitschrift für           die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 7(1), 69-85.

Randall, D. M. (1987). Commitment and the organization: The Organization Man  Revisited. Academy of management Review, 12(3), 460-471.

Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (2001). Örgütsel Psikoloji, Bursa : Ezgi Kitabevi.

Sağlam A.G. (2003). Yöneticiye Duyulan Güven Örgütsel Bağlılığı Artırır mı?  Gazi  Üniversitesi Ticaret Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 17-36

Salancik, G. R. (1977). Commitment and The Control of Organization Behavior and  Belief, New Directions in Organization Behavior. Chicago, Illionis.St. Clair Press

Schwenk, C.R. (1986), Information, Cognitive Biases and Commitment to A Course of Action, Academy of Management Review,11(.2), 298-310.

Topaloğlu, M. ve Sökmen A. (2001), Örgütsel Bağlılık ile İşgören Performansı İlişkisi: Ankara’da Faaliyet Gösteren Otel İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, (12). 34-43

Toprakçı, E. (2002). Sınıf Örgütünün Yönetimi (Birinci Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi.

Uğurlu, C. T. Ve Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Yöneticilerinin Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet Davranışlarının Etkisi.Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41).

Wiener, Y. (1982). Commitment in Organizations: A Normative View. Academy of  Management Review, 7 (3), 418-428.

Yalçın, A. ve İplik F.N. (2005), Beş Yıldızlı Otellerde Çalışanların Demografik Özellikleri İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Adana İli Örneği, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1). 395-412.

Yalçın, İ. ve Tekin, D. (2016). Çalışma Yaşamında Mobbingin (Psikolojik Şiddet) Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Niğde İlinde Bir Araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-9.        

Yenihan, B. (2014). Örgütsel Bağlılık Ve İş Tatmini Arasındaki İlişki. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 170-178.

Yetim, Z. (2016). İlköğretim Kurumlarında Dağıtımcı Liderlik İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki (Seydikemer Örneği).Journal of International Social  Research, 9(43).

Yörük, S. ve Sağban, Ş. (2012). Okul Müdürlerinin Kültürel Liderlik Rollerinin Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyine Etkisi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 7(3). 2795-2813.

Zeren, H. (2007). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Bu Okullarda Görevli Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki. Harran Üniversitesi Şanlıurfa Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.