ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE İLKOKUL MÜDÜRLERİNİN ETKİLİLİK DÜZEYLERİ

Abstract

THE EFFECTIVENESS LEVELS OF ELEMENTARY SCHOOL PRINCIPALS ACCORDING TO TEACHER PERCEPTIONS

This study is concerned with the effectiveness levels of primary school principals according to teacher perceptions. The aim of this research is to determine the effectiveness levels of elementary school principals in the fields of social relations, concepts and techniques. The purpose of this study is to determine the effectiveness levels of elementary school principals for the development of bilingual education. The research was conducted with 240 teachers working in 20 official primary schools in the TRNC. Participants were identified by appropriate sampling method. Data collection tool developed by Richard L. Andrews and translated into Turkish by Aksu (1994) is the questionnaire of "The Effectiveness of School Principals". Reliability and validity studies of the questionnaire were made by ġahin (2013). Reliability studies in this study were tested for internal consistency reliability and substance-test correlations. The values found in the survey and its sub-dimensions are high. Validity studies of the questionnaire were conducted by the researcher who developed the questionnaire. According to the results of calculation, data-model adaptation in DFA model is found to be high level and significance. Nonparametric hypothesis tests were used to analyze the data. Hypotheses were tested with 'Kruskall-Wallis H test' and 'Mann Whitney U test'. The findings of the study show that formal elementary school principals are at a high level of influence according to teacher perceptions at the descriptive level. Teacher perceptions do not depend on seniority, sex and sub-dimensions (social relations, concepts, techniques). There was no significant difference between teacher perceptions.

Key Words: Education, primary school, principal, teacher, effectiveness.

Öz

Bu çalışma öğretmen algılarına göre ilkokul müdürlerinin etkililik düzeyleri ile ilgilidir. Bu araştırmanın amacı ilkokul müdürlerinin toplumsal ilişkiler, kavramlar ve teknikler alanlarındaki etkililik düzeylerini belirlemektir. Bu çalışmanın bilime katkısı eğitimin geliştirilmesi için ilkokul müdürlerinin etkililik düzeylerini belirlemektir.  Araştırma KKTC’deki 20 resmi ilkokulda çalışan 240 öğretmenin katılımıyla gerçekleşmiştir. Katılımcılar uygun örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Veri toplama aracı Richard L. Andrews’ in geliştirdiği ve Aksu(1994) tarafından Türkçe’ ye çevrilen “Okul Müdürlerinin Etkililiği” anketidir. Şahin(2013) tarafından anketin güvenirlik ve geçerlik çalışmaları yapılmıştır. Bu araştırmanın güvenirlik çalışmalarında iç tutarlılık anlamında güvenirlik düzeyleri ve madde-test korelasyonları test edilmiştir. Anketin genelinde ve alt boyutlarında bulunan değerler yüksektir. Anketin geçerlik çalışmaları daha önce anketi geliştiren araştırmacı tarafından yapılmıştır. Hesaplama sonuçlarına göre DFA modelinde veri-model uyumunun yüksek düzeyde ve manidar olduğu bulunmuştur. Verileri analiz etmek için parametrik olmayan hipotez testleri kullanılmıştır. Hipotezler ‘Kruskall-Wallis H testi’ ve ‘Mann-Whitney U testi’ ile test edilmiştir. Araştırmanın bulguları betimsel düzeyde öğretmen algılarına göre resmi ilkokul müdürlerinin üst düzeyde etkili olduğunu göstermektedir. Öğretmen algıları kıdeme, cinsiyete ve alt boyutlara(toplumsal ilişkilere, kavramlara, tekniklere) göre değişmemektedir. Öğretmen algıları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler: Eğitim, ilkokul, müdür, öğretmen, etkililik.

KAYNAKLAR

Acar, A. C. Adal, Z., Ataay, D. İ., Dündar, G., Özçelik, O., Sadullah, Ö., Tüzüner ve Uyargil, C. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.

Ada, Ş. ve Yıldırım, İ. (2015). Okul Müdürlerinin Kişilik Özellikleri ve Denetim Odakları İle Okul Etkililiği Arasındaki İlişki, Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (5), 113-130.

Aksu, A. (1994). Okul Müdürlerinin Etkililiği ve Okul İklimi,Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı. No:36951.

Arslantaş, H. İ. ve  Özkan, M. (2014). Öğretmen ve Yönetici Gözüyle Etkili Okulda
Yönetici Özelliklerinin Belirlenmesi, The Journal of Academic Social Science Studie, 26 ,181-193, doi:10.9761/JASSS2295.

Aydın, M. (2014). Eğitim Yönetimi, Ankara: Gazi Kitabevi.

Badavan, Y. ve Çobanoğlu, F. (2016). Başarılı Okulların Anahtarı: Etkili Okul Değişkenleri, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26,     doi: 10.5505. 

Baguley, P. (1994). Effecttive Communication For Modern Business, England: McGRAW-HILL Book Company Europe.

Balcı, A. (1993). Etkili Okul: Kural, Uygulama, Araştırma. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Balcı, A. (2011). Etkili Okul Geliştirme: Kuram, Uygulama, Araştırma, Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Başaran, E. İ. (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri: Yönetsel Davranış,(Akt. S. Şahin),  Ankara: Gül Yayınevi.

Bechtell, L. M. (2003). Hedefin Üstünde Nasıl Etkili İş Kontrolü Yapılır, (Çev. M. Abuş), İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

Bell, L., Bolam, R., Bush, T., Glatter, R ve Ribbins, P. (1999). Educational Management, London: A SAGE Publications Company.

Buluç, B. ve Şenel, A. (2016). İlkokullarda Okul İklimi İle Okul Etkililiği Arasındaki İlişki, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26.

Bunting, M. (2016). The Mindful Leader, Australia: Wiley Ltd.

Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Drucker, P. F. (1970). Technology, Management And Society, London: Pan Books    LTD.

Drucker, P. F. (1972). The Effective Executive, London: Pan Books Ltd.

Drucker, P. F. (1996). Managing For The Future, England: Clays Ltd.

Ensari, H. ve Gündüz, Y. ( 2006). İlköğretim Okullarında Yönetim ve Kalite, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

George, J. M. ve Jones, G. R. (2005). Understanding and Managing Organizational Behavior, New Jersey: Pearson Education Ltd.

Gill, J. Ve Johnson, P. (1991). Research Methods For Managers, London: Paul Chapman Publishing Ltd.

Gordon, T. (2006). Etkili Öğretmenlik Eğitimi, (Çev. E. Aksay), Ankara: Sistem Yayıncılık.

Güçlü, N. ve Koşar, S. (2016). Eğitim Yönetiminde Liderlik, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Gümüş, E. ve Işık, A. N. (2016). Yönetici Öz-Yeterliği ve Okul Etkililiği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 419-434.

Gündüzalp, S., Şener, G. ve Turhan, M. (2017). Türkiye’de Okul Etkililiği Araştırmalarına Genel Bir Bakış, Turkish Journal of Educational Studies, 4(2).

Harvard Business Reviev. (2000). Kendinizi Yönetmek, (Çev. A. Kardam), İstanbul: Acar Basım ve Cilt Sanayi Ticaret A.Ş.

Harvard Business Reviev. (2006). Kriz Yönetimi, (Çev. S. Atay), İstanbul: Acar Basım ve Cilt Sanayi Ticaret A.Ş.

Helvacı, M. A. ve Koçak, F. (2011). Okul Yöneticilerinin Etkililiğinin Değerlendirilmesi (Uşak İli Örneği), Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Uluslararası E-Dergi, 1(1) .

Hoy, K. W. ve Miskel, C., G. (2012). Eğitim Yönetimi, (Çev. T. Turan), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Işıksaçan, T. (2013). Etkili İletişim, İstanbul: Kum Saati Yayınları.

Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayıncılık.

Karavelioğlu, A.M. (2015). Liderlik, Lefkoşa: Comment Grafik ve Yayıncılık. 

Karslı, D. M. (2004). Yönetsel Etkililik,(Akt. S. Şahin), Ankara: PegemYayıncılık.

Karslı, D. M. (2006). Etkili Okul Yöneticiliği, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.

Kasapoğlu, H. (2009). Yönetici ve Öğretmen Görüşlerine Göre Yönetsel Etkililik Açısından Okul Yöneticilerinin Kendilerini Geliştirme Düzeyinin Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Kıncal, R. Y. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Konan, N. (2015). Eğitim Yönetiminde Yeni Liderlik Yaklaşımları, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Koşar, S., Özdemir, S. ve Sezgin, F. (2013). Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.

Koontz, H. Ve Weihrich, H. (1990). Essentials Of Manaement, Singapore: McGraw- Hill Publishing Company.

Kouzes, J. M. ve Posner, B. Z. (2016). Learning Leadership, America: Wiley Ltd.

Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). 2016 - 2017 KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Eğitim İstatistikleri Yıllığı,http://www.mebnet.net. (Erişim tarihi: 11 Nisan 2017).

Öztekin, A. (2012). Yönetim Bilimi, Ankara: Siyasal Yayınevi.

Rhinesmith, H. S. (2000). Yöneticinin Küreselleşme Rehberi,(Çev. G. Şen), İstanbul: Ayhan Matbaası.

Scoot, M. (1997). ZamanYönetimi,(Çev. A. Ç. Çelik), İstanbul: Rota Yayın Yapım Tanıtım Tic. Ltd. Şti.

Stoner, A. F. J. (1982). Management(Second Ed.). Englewwod Cliffs. NJ:Prentice- Hall,Inc., (Çev. Ş. Şahin). Ankara.

Şahin, S. (2013). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Yönetsel Etkililik Düzeylerine İlişkin Öğretmen Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.

Tekin, H. (1991). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Ankara: Yargı Yayınevi.

Thierauf, R. J. (1984). Effective Management İnformation Systems, America: A. Bell  and Howell Company.

Tınaz, P. (2000). Organizasyonlarda Etkili Öğrenme Stratejileri, İstanbul: Avciol Matbaası.

Truskie, S. D. (1999). Leadership İn High-Performance Organizational Cultures, London: Quorum Books.

Winston, S. (1983). The Organized Executive, America: W.W. Norton And  Company.

Yenipınar, Ş. (1998). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Etkililik Düzeyleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Yorgancıoğlu, O. M. (2012). Beşikten Mezara Eğitim, Gazimağusa: Okman Printing  Ltd.